Fréttir

Náttúrufræðistofnun Íslands óskar samstarfsmönnum og landsmönnum öllum gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári.

Hrafnaþing Náttúrufræðistofnunar Íslands verður haldið miðvikudaginn, 13. nóvember kl. 15:15–16:00. Pawel Wąsowicz grasafræðingur hjá Náttúrufræðistofnun Íslands flytur erindið „Melampyrum pratense – a new species in the flora of Iceland with a very long history“.

Áttræður er í dag, 29. nóvember, dr. Hörður Kristinsson grasafræðingur. Hörður er einn afkastamesti náttúrufræðingur landsins og liggja eftir hann rúmlega 150 ritsmíðar auk þess sem hann hefur safnað gögnum varðandi plöntur landsins í rúm 60 ár.

Hrafnaþing Náttúrufræðistofnunar Íslands verður haldið miðvikudaginn, 29. nóvember kl. 15:15–16:00. Ó. Sindri Gíslason, forstöðumaður Náttúrustofu Suðvesturlands, og Halldór Pálmar Halldórsson, forstöðumaður Rannsóknaseturs Háskóla Íslands á Suðurnesjum, flytja erindið „Rannsóknir á grjótkrabba við Ísland: hvað vitum við í dag?“

Um áraraðir hefur Surtsey verið vettvangur sérfræðinga Náttúrufræðistofnunar Íslands til rannsókna, jafnt á sviðum jarðfræði sem líffræði. Stofnunin gerir út árlega leiðangra til að vakta þróun eyjarinnar, landmótun og lífríki. Surtsey reis úr sæ þann 14. nóvember 1963. Hún á því afmæli í dag, 54 ára, og er þess hér minnst. 

Hrafnaþing Náttúrufræðistofnunar Íslands verður haldið miðvikudaginn, 15. nóvember kl. 15:15–16:00. Sigurður H. Magnússon gróðurvistfræðingur hjá Náttúrufræðistofnun Íslands flytur erindið „Áhrif Lagarfossvirkjunar og Kárahnjúkavirkjunar á gróður og landbrot við Lagarfljót 1976–2014“.

Hrafnaþing Náttúrufræðistofnunar Íslands verður haldið miðvikudaginn, 1. nóvember kl. 15:15–16:00. Halldór Björnsson hópstjóri veðurs og loftslags hjá Veðurstofu Íslands flytur erindið „Loftslagsbreytingar á Íslandi, staðan og horfur“.

Tekið hefur verið saman yfirlit yfir frjómælingar í Garðabæ og á Akureyri sumarið 2017. Í Garðabæ var heildarfjöldi frjókorna nálægt meðaltali en á Akureyri voru frjókorn ríflega tvöfalt fleiri en í meðalári.

Hrafnaþing Náttúrufræðistofnunar Íslands verður haldið miðvikudaginn, 18. október kl. 15:15–16:00. Jón Einar Jónsson  forstöðumaður Rannsóknaseturs Háskóla Íslands á Snæfellsnesi flytur erindið „Merkingar á æðarkollum í Breiðafjarðareyjum“.

Náttúrufræðistofnun Íslands hefur metið veiðiþol rjúpnastofnsins 2017. Niðurstöðurnar voru kynntar umhverfis- og auðlindaráðherra í bréfi þann 22. september sl. Ráðlögð rjúpnaveiði í haust er um 57 þúsund fuglar, en hún var á síðasta ári 40 þúsund fuglar. Stofnunin leggur áherslu á að hvergi verði slakað á í þeirri viðleitni að draga sem mest úr heildarafföllum rjúpunnar.

Fuglavernd, Háskóli Íslands og Náttúrufræðistofnun Íslands boða til málþings um válista fugla á Íslandi föstudaginn 22. september. Tilefnið er nýuppfærður válisti Náttúrufræðistofnunar Íslands sem verður brátt aðgengilegur á vef stofnunarinnar.

Í maí síðastliðnum voru gefnar út á vegum CAFF (Conservation of Arctic Flora and Fauna), Norðurskautsráðsins og PAME (Protection of the Arctic Marine Environments) þrjár skýrslur sem varða lífríki á norðurslóðum. Ein fjallar um líffræðilega fjölbreytni í vistkerfum sjávar á norðurslóðum, önnur um friðlýst svæði á norðurslóðum og sú þriðja er aðgerðaáætlun gegn ágengum, framandi tegundum.

Föstudaginn 15. september kl. 15:15 ætlar Náttúrufræðistofnun Íslands að fagna degi íslenskrar náttúru með því að bjóða upp á fyrirlestur um Björn Björnsson, fyrsta íslenska fuglaljósmyndarann.

Þann 1. september var slegið met í fjölda grasfrjóa á Akureyri. Þá mældust 460 frjó/m³ á einum sólarhring og er það hið mesta sem hefur mælst af grasfrjóum á einum degi þetta árið. Í ágúst var fjöldi frjókorna norðan heiða í rúmu meðallagi en í Garðabæ var hann heldur minni en í meðalári. Nú fer frjótíma senn að ljúka en þó má gera ráð fyrir að grasfrjóa verði vart á góðviðrisdögum í september.

Frá aldamótunum 1900 hafa jöklar á Tröllaskaga minnkað umtalsvert vegna hlýnandi loftslags. Mest var rýrnunin á fyrstu áratugum 20. aldar en eftir það varð hún hægari. Gert er ráð fyrir áframhaldandi undanhaldi jöklanna á komandi árum.

Náttúrufræðistofnun Íslands vekur athygli á tveimur fyrirlestrum um framandi og ágengar tegundir sem haldnir verða í húsakynnum stofnunarinnar að Urriðaholtsstræti 6-8 í Garðabæ, þriðjudaginn 5. september kl. 15:00-16:00. Það eru erlendir samstarfsaðilar Náttúrustofu Vesturlands, þeir Jakub Skorupski og Remigiusz Panicz frá háskólanum í Szczecin í Póllandi, sem flytja erindin.

Bjarnarkló og tröllakló eru meðal tegunda sem nýverið voru settar á lista Evrópusambandsins yfir ágengar, framandi tegundir sem eru líklegar til að valda skaða. Tegundir á listanum sæta ýmsum takmörkunum, meðal annars á ræktun, innflutningi, sölu og sáningu. Mikilvægt er að vinna gegn útbreiðslu tegundanna hér á landi.

Ný meinsemd á birki hefur verið staðfest og er hún ekki til fagnaðar. Um er að ræða tegund blaðvespu sem hagar sér ámóta og birkikemban alkunna og holar innan birkilaufin. Þó er ekki um samkeppni þessara tveggja meinsemda að ræða, því þegar birkikemban hefur lokið sér af fyrrihluta sumars tekur blaðvespan við og leggur undir sig nýju laufin sem vaxa í kjölfar undangengins skaða.

Fjöldi frjókorna mældist mjög mikill á Akureyri í júlí en í Garðabæ var hann heldur minni en meðalári. Á báðum stöðum stendur frjótími grasa enn yfir.

Skordýrafræðingar fönguðu m.a. skrautlega smáflugu sem ekki hefur fundist hér á landi áður. Á flórulista eyjarinnar bættist nú grávíðir og er hann sjötugasta og fimmta háplöntutegundin sem finnst í eynni. Mikill hiti er enn í móbergssprungum í Surtsey fimmtíu árum eftir að eldgosi lauk þar. Hafrót brýtur stöðugt af eynni og sáust um það greinileg merki nú.

Móttaka og símsvörun Náttúrufræðistofnunar Íslands í Garðabæ og á Akureyri verður lokuð frá 17. júlí til og með 4. ágúst vegna sumarleyfa.

Náttúrufræðistofnun Íslands hefur gefið út ritið Mikilvæg fuglasvæði á Íslandi. Þetta rit er hluti af verkefninu Natura Ísland en það snýst einkum um að skilgreina, kortleggja útbreiðslu og meta verndargildi vistgerða, plantna og dýra og tilgreina net verndarsvæða á grunni þeirrar vinnu.

Fjöldi frjókorna í júní mældist yfir meðallagi á Akureyri en í Garðabæ var hann nálægt meðallagi. Á báðum stöðum er frjótíma birkis lokið en aðalfrjótími grasa er framundan í júlí og ágúst.

Náttúrufræðistofnun Íslands hefur falið Rannsóknastöð Skógræktarinnar að Mógilsá varðveislu á viðarnýra frá Broddadalsá í Strandasýslu sem rak á fjörur haustið 2002 og var það afhent 9. júní sl. í blíðskaparveðri á Mógilsá.

Hlýindi og þurrviðri í maí og góð veðurskilyrði þegar birkireklarnir þroskuðust síðasta haust ollu því að frjótala birkis á Akureyri var sú hæsta sem mælst hefur í einum mánuði. Í Garðabæ var heildarfjöldi frjókorna í maí sá næst mesti í 7 ár.

Fimmtudaginn 8. júní ver Ute Stenkewitz, doktorsritgerð sína við Líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands. Ritgerðin heitir Sníkjudýr og stofnbreytingar rjúpunnar á Íslandi (Parasites and population change of rock ptarmigan in Iceland). Ute hefur starfað við rjúpnarannsóknir á Náttúrufræðistofnun undanfarin ár.

Rjúpnatalningum á vegum Náttúrufræðistofnunar Íslands vorið 2017 er lokið. Mikil fjölgun rjúpna var alls staðar nema á Vestfjörðum, Suðausturlandi og Austurlandi. 

Fyrir rúmri viku síðan varð mikið birkifrjóregn á Akureyri og hafa aldrei áður mælst svo mörg frjókorn á einum sólarhring á Íslandi. Fleiri birkifrjó hafa mælst í maí en í nokkrum öðrum maímánuði frá upphafi mælinga 1998.

Ársfundur Náttúrufræðistofnunar var haldinn í 24. sinn miðvikudaginn 24. maí síðastliðinn á Hótel Reykjavík Natura. Á honum voru flutt ávörp og erindi um verkefni sem unnið hefur verið að á stofnuninni.

Ársfundur Náttúrufræðistofnunar Íslands verður haldinn á Hótel Reykjavík Natura, miðvikudaginn 24. maí kl. 13:15–16:30.

Stærð verndaðra svæða á norðurslóðum hefur tvöfaldast síðan 1980 og nú eru 11,4% norðurslóða, eða 3,7 milljón km², verndaðar samkvæmt flokkun Alþjóðlegu náttúruverndarsamtakanna.

Norðurskautsráðið hefur gefið út stefnu og aðgerðaráætlun um að hefta yfirvofandi aðflutning ágengra framandi tegunda á norðurslóðum og kallar eftir að henni verði hrint fljótt í framkvæmd. Aðflutningur ágengra framandi tegunda á norðurslóðum mun hafa áhrif á líffræðilega fjölbreytni á heimsvísu, ógna tegundum, spilla vistkerfum og hafa ýmis efnahagsleg áhrif.

Breytingar á fæðuvali, tap á búsvæðum á ís og breytt ísalög, fjölgun smitsjúkdóma og yfirvofandi aðfluttningur suðrænna tegunda hafa áhrif á sjávardýr á norðlægum slóðum. Vistkerfi norðurslóða eru að breytast og framundan eru mikil umskipti.

Mest var merkt af auðnutittlingum árið 2016 en næstmest af skógarþresti. Fimmtíu og fimm merkingarmenn skiluðu skýrslum um merkingu á alls 16.476 fuglum af 81 tegund. Þetta er metfjöldi merkingarmanna og 3. stærsta ár frá upphafi í fjölda merktra fugla.

Frjómælingar eru hafnar í Garðabæ og á Akureyri og munu þær standa út september. Hægt er að fylgjast með mælingum á birki og grasfrjóum á vef Náttúrufræðistofnunar en þær er gott að nota sem viðmið um hvenær blómgun þessara tegunda er byrjuð eða vel á veg komin.

Föstudaginn 19. maí frá kl. 12-18 verður opið hús í húsakynnum borkjarnasafns Náttúrufræðistofnunar Íslands á Breiðdalsvík.

Pödduvefur Náttúrufræðistofnunar Íslands hefur verið yfirfarinn og uppfærður og þar er nú að finna upplýsingar um 355 tegundir. Skipulag á uppröðun efnis hefur verið bætt og mikið er af nýjum upplýsingum um tegundir og tegundahópa.

Hrafnaþing Náttúrufræðistofnunar Íslands verður haldið miðvikudaginn, 19. apríl kl. 15:15–16:00. Hörður Kristinsson fléttufræðingur á Náttúrufræðistofnun Íslands flytur erindið „Fléttur á Íslandi“.

Landsmenn bera mikið traust til Náttúrufræðistofnunar Íslands samkvæmt könnun Capacent sem gerð var í febrúar síðastliðnum. Samkvæmt henni nýtur stofnunin mikils trausts 58% landsmanna.

Hrafnaþing Náttúrufræðistofnunar Íslands verður haldið miðvikudaginn, 29. mars kl. 15:15–16:00. Sigrún Dögg Eddudóttir, nýdoktor við Líf- og umhverfisvísindastofnun Háskóla Íslands, flytur erindið „Eðli og ástæður umhverfisbreytinga á Norðurlandi vestra á nútíma“.

Stór áfangi í kortlagningu íslenskrar náttúru var kynntur á málþingi Náttúrufræðistofnunar Íslands og umhverfis- og auðlindaráðuneytis síðastliðinn föstudag, 17. mars. Þar voru kynntar niðurstöður flokkunar lands í vistgerðir og kortasjá opnuð sem sýnir útbreiðslu þeirra á landinu. Málþingið þótti afar vel heppnað en um 220 manns sóttu þingið.

Hrafnaþing Náttúrufræðistofnunar Íslands verður haldið miðvikudaginn, 22. mars kl. 15:15–16:00. Matthías Alfreðsson líffræðingur hjá Náttúrufræðistofnun Íslands flytur erindið „Hefur skógarmítill numið land á Íslandi: svara leitað“.

Náttúrufræðistofnun Íslands hefur gefið út ritið Vistgerðir á Íslandi ásamt vistgerðakortum í kortasjá. Með útgáfunni er í fyrsta sinn birt heildstætt yfirlit og lýsing á vistgerðum Íslands, útbreiðslu þeirra, stærð og verndargildi. Með vistgerðalýsingum fyrir landið er tekin upp ný aðferðafræði við flokkun og kortlagningu lífríkis.

Trjátegundin elri, einnig nefnd ölur, er að byrja að blómgast þessa dagana og næstu vikur má því búast við elrifrjókornum í lofti ef veður fer hlýnandi.

Stór áfangi í kortlagningu íslenskrar náttúru verður kynntur á málþingi Náttúrufræðistofnunar Íslands og umhverfis- og auðlindaráðuneytisins föstudaginn 17. mars kl. 13 á Grand Hótel.

Kynntar verða niðurstöður flokkunar lands í vistgerðir og kortasjá opnuð sem sýnir útbreiðslu þeirra á landinu. Flokkunin á sér fyrirmynd í viðurkenndri flokkun á vistgerðum í Evrópu og mun nýtast stjórnvöldum, sveitarfélögum, atvinnulífi og almenningi við alla skipulagsgerð, skynsamlega landnotkun, vernd náttúrunnar og sjálfbæra nýtingu náttúruauðlinda.

Hrafnaþing Náttúrufræðistofnunar Íslands verður haldið miðvikudaginn, 1. mars kl. 15:15–16:00. Bryndís Marteinsdóttir nýdoktor hjá Líf- og umhverfisvísindastofnun Háskóla Íslands flytur erindið „Áhrif sauðfjárbeitar og skordýraafráns á gróðurframvindu á Skeiðarársandi“.

Á morgun, 18. febrúar, verður til moldar borinn Hálfdán Björnsson, bóndi og fræðimaður á Kvískerjum í Öræfum. Hann lést 10. febrúar á Heilbrigðisstofnun Suðausturlands rétt að verða níræður, síðastur af stórum systkinahópi. 

Hrafnaþing Náttúrufræðistofnunar Íslands verður haldið miðvikudaginn, 15. febrúar kl. 15:15–16:00. Sigurður H. Magnússon gróðurvistfræðingur hjá Náttúrufræðistofnun Íslands flytur erindið „Jarðvegsrof og gróðurbreytingar á afrétti Hrunamanna“.

Björt Ólafsdóttir, umhverfis- og auðlindaráðherra, heimsótti í gær Náttúrufræðistofnun Íslands í þeim tilgangi að kynna sér starfsemi stofnunarinnar og hitta starfsfólk. Með ráðherra í för voru aðstoðarmenn ráðherra, ráðuneytisstjóri, skrifstofustjóri skrifstofu landgæða hjá ráðuneytinu og upplýsingafulltrúi.

Hrafnaþing Náttúrufræðistofnunar Íslands verður haldið í dag, 18. janúar kl. 15:15–16:00. Tom Barry framkvæmdastjóri CAFF flytur erindið „Arctic Council, CAFF and Biodiversity“.