Mynd: Daníel Bergmann
Heiðlóa, sumar (Pluvialis apricaria).
Mynd: Daníel Bergmann
Heiðlóa (Pluvialis apricaria).
Heiðlóa: útbreiðsla og reiknaður fjöldi óðala í hverjum 10×10 km reit, byggt á þéttleika varpfugla í vistlendum, aðallega 2012−2013. – Pluvialis apricaria: distribution and calculated number of territories within each 10×10 km grid, based on densities of breeding birds in different habitat type classes, mostly in 2012−2013.
Útbreiðsla
Heiðlóa verpur á A-Grænlandi, Íslandi og um norðanverða Evrópu austur í miðja Síberíu. Hún er alger farfugl og hefur vetursetu frá Bretlandseyjum suður til Marokkó (Guðmundur A. Guðmundsson 1997).
Stofn
Heiðlóa er mjög algeng og útbreidd hér á landi og hefur varpstofninn verið metinn um 400 þúsund pör (Kristinn Haukur Skarphéðinsson o.fl. 2017). Eldra mat byggt á hliðstæðum aðferðum en ekki eins miklum gögnum var 310.000 pör (Thorup 2006).
Dreifing og þéttleiki eftir vistlendum: Heiðlóa er útbreidd um land allt, einkum í móavistum (sjá kort). Reiknuð stofnstærð er 396.000 pör og eru ²/3 hlutar stofnsins á láglendi, neðan 300 m hæðarlínu (Kristinn Haukur Skarphéðinsson o.fl. 2017). Þéttleiki er mestur í móavistum, 13 pör á km² á láglendi en 4,7 pör á km² á hálendi og þar er 42% stofnsins að finna. Þéttleiki í hrauna-, mosa- og mýravistum á láglendi er um 10 pör á km². Um 23% heiðlóustofnsins eru innan mikilvægra fuglasvæða (sjá töflu).
Válisti
LC (ekki í hættu)
| Ísland |
Evrópuválisti |
Heimsválisti |
|---|
| LC |
LC |
LC |
Forsendur flokkunar
Kynslóðalengd (IUCN): 5,2 ár
Tímabil sem mat miðast við (3 kynslóðir):
Heiðlóa eru mjög algeng hér á landi og verpur víða en stofnþróun er óþekkt. Kerfisbundnar mælingar á þéttleika mófugla eru skammt á veg komnar (hófust árið 2006) og hafa aðeins verið teknar saman að litlum hluta. Ekki eru vísbendingar um að heiðlóu hafi fækkað hér né erlendis (BirdLife International 2015). Heiðlóa er því ekki talin í hættu (LC).
Hættuflokkar Alþjóðanáttúruverndarsamtakanna (IUCN)
Viðmið IUCN um mat á válista (pdf)
Eldri válistar
Válisti 2000: Heiðlóa var ekki í hættu (LC).
Verndun
Heiðlóa er friðuð samkvæmt lögum nr. 64/1994 um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum og villtum spendýrum.
Mikilvæg svæði
Ekki er vitað um neina viðkomustaði heiðlóu hér á landi sem teljast alþjóðlega mikilvægir, enda sjaldgæft að sjá hér stóra hópa, þ.e. þúsundir fugla.
IBA viðmið – IBA criteria:
A4 i: NV-Evrópa = 9.300; 3.100 pör/pairs (Wetlands International 2016)
B1 i: A4 i
Töflur
Reiknaður fjöldi heiðlóa sem gæti orpið á þeim mikilvægu fuglasvæðum þar sem >1% íslenska stofnsins er að finna – Calculated number of breeding Pluvialis apricaria within important bird areas with >1% of the Icelandic population.*
Svæði
Area |
Svæðisnúmer
Area code |
Árstími
Season |
Fjöldi (pör)
Number (pairs) |
Ár
Year |
% af íslenskum stofni
% of Icelandic popul. |
Alþjóðlegt mikilvægi
International importance |
|---|
| Borgarfjörður–Löngufjörur |
FG-V_10 |
B |
4.375 |
2013 |
1,1 |
|
| Laxárdalsheiði |
VOT-V_3 |
B |
5.088 |
2013 |
1,3 |
|
| Arnarvatnsheiði |
VOT-N_1 |
B |
7.916 |
2013 |
2,0 |
|
| Skagi |
VOT-N_5 |
B |
4.562 |
2013 |
1,2 |
|
| Melrakkaslétta |
FG-N_4 |
B |
11.552 |
2013 |
2,9 |
|
| Vatnajökulsþjóðgarður |
VOT-N_15 |
B |
4.289 |
2013 |
1,1 |
|
| Suðurlandsundirlendi |
VOT-S_3 |
B |
37.066 |
2013 |
9,4 |
|
Önnur mikilvæg svæði
Other important areas |
|
B |
17.183 |
2013 |
4,3 |
|
| Alls–Total |
|
|
92.031 |
|
23,2 |
|
| *byggt á Náttúrufræðistofnun Íslands, óbirt gögn/unpublished data |
English summary
The Pluvialis apricariapopulation in Iceland is estimated 396,000 pairs, based on measured densities in different habitat types and known and probable distribution; 21% may nest in IBAs designated for other species, but such areas are specifically designated for this species.
Icelandic Red list 2018: Least concern (LC) as in 2000.
Heimildir
Birdlife International 2015. European red list of birds. Luxembourg: Official publication of the European communities. http://datazone.birdlife.org/userfiles/file/Species/erlob/EuropeanRedListOfBirds_June2015.pdf [skoðað 20.10.2016].
Guðmundur A. Guðmundsson 1997. Lóan er komin – en hvaðan? Bliki 18: 55–58.
Kristinn Haukur Skarphéðinsson, Borgný Katrínardóttir, Guðmundur A. Guðmundsson og Svenja N.V. Auhage 2016. Mikilvæg fuglasvæði á Íslandi. Fjölrit Náttúrufræðistofnunar Nr. 55. 295 s. rafræn útgáfa leiðrétt í nóvember 2017. http://utgafa.ni.is/fjolrit/Fjolrit_55.pdf
Thorup, O., ritstj. 2006. Breeding waders in Europe 2000. International Wader Studies 14. Thetford: International Wader Study Group. (Tölur yfir íslenska stofna byggjast á óbirtri samantekt: Guðmundur A. Guðmundsson 2002. – Estimates of breeding populations of Icelandic waders worked out for the „Breeding waders in Europe 2000” report).
Wetlands International 2016. Waterbird Population Estimates. http://wpe.wetlands.org/search [skoðað 26. nóvember 2016].
Höfundur
Kristinn Haukur Skarphéðinsson maí 2017, október 2018
Var efnið hjálplegt?
Aftur upp
