Mýrar–Löngufjörur

Mörk

Grunnsævi og fjörur frá utanverðum Borgarfirði, um Mýrar og Löngufjörur vestur fyrir Vatnsholtsvötn í Staðarsveit, ásamt eyjum og hólmum, fjörukambi og strandvötnum. Einnig telst með landið milli sjávar, hringvegs nr. 1 og Snæfellsnesvegs nr. 54 vestur að Staðará í Staðarsveit en úr því láglendið að mestu, vestur fyrir Vatnsholt.

Stærð

1303,4 km²

Hlutfall lands: 40%
Hlutfall fjöru: 14%
Hlutfall sjávar: 43%
Hlutfall fersks vatns: 3%

Svæðislýsing

Allfjölbreytt svæði. Á grunnsævi er mikill fjöldi eyja, hólma og skerja og við vogskorna ströndina er fjörubeðurinn ýmist víðáttumiklar leirur, sandfjörur eða sjávarfitjar. Brimasemi er lítil á nánast öllu svæðinu, nema á ystu skerjum suðaustanvert þar sem brimasemi er metin nokkur. Útselir kæpa í Hvalseyjum og Tjaldurseyjum. Landselir halda sig þar einnig að staðaldri, eins meðfram ströndinni og á skerjum við Mýrar og Löngufjörur. Mjög votlent láglendissvæði er vestur um Mýrar til Staðarsveitar, víðlendar mýrar með ám, vötnum og aragrúa tjarna. Þrátt fyrir allmikla framræslu á svæðinu er þar enn að finna víðáttumiklar, lítt snortnar mýrar og flóa, svo sem Glámsflóa og Laxárbakkaflóa sitt hvoru megin Straumfjarðarár. Á klapparásum vex mólendisgróður og sums staðar birkikjarr. Fast við Borgarvog er þéttbýli með tilheyrandi starfsemi, auk landbúnaðar víða meðfram ströndinni. Hestaferðir eru tíðar um Löngufjörur og vaxandi fjöldi fólks kemur í fjöruna við Ytri Tungu til selaskoðunar. Æðardúntekja er víða stunduð, sem og fiskveiði, þar með talin mikil laxveiði. Á svæðinu voru áður miklar hlunnindajarðir vegna selveiða, sem nú hafa að mestu lagst af.

Forsendur fyrir vali

Víðlend mýrasvæði, sum þeirra lítið snortin af framræslu. Forgangsvistgerðir eru sjávarfitjungsvist, runnamýravist á láglendi og starungsmýravist, en einnig má nefna gulstararflóavist og gulstararfitjavist. Á svæðinu eru mörg lítt röskuð vötn sem oft eru samtengd. Þrjár tegundir lauka vaxa í vötnunum og er mikil þekja tjarnalauks og álftalauks í Vatnsholtsvötnum. Fjörulengjan frá Borgarnesi og norður að Vestri-Búðarey, gegnt Knarrarnesi, skartar mjög fjölbreytilegum vistgerðum, einkum marhálmsgræðum, árósum með gulþörungaleirum í Langárósi og Borgarvogi, en auk þess eru víða allstórar skera- og sandmaðksleirur.

Alþjóðlega mikilvægar sjófuglabyggðir, meðal annars lunda og æðarfugls, eru í eyjum í mynni Borgarfjarðar og úti fyrir Mýrum og talsvert varp toppskarfs, svartbaks og kríu. Eins er mikið varp vatnafugla og ná lómur og himbrimi alþjóðlegum verndarviðmiðum. Þá er svæðið mikilvægur viðkomustaðir margra tegunda og ná blesgæs, margæs, rauðbrystingur, sanderla og jaðrakan alþjóðlegum verndarviðmiðum. Hið sama á við um álft og æðarfugl á fellitíma, sendling að vetri og sennilega lóuþræl miðsumars. Tjaldar eru algengir á vetrum og svæðið er annað helsta varpland hafarnar á landinu.

Í Hvalseyjum og Tjaldurseyjum kæpir allur útselsstofn Faxaflóa. Á svæðinu eru landselslátur með allt að 87% allra landsela Faxaflóa. Þar hafa verið látur með samtals yfir 2700 landselum en sel hefur fækkað þar á undanförnum árum.

Vistgerðir

Fuglar

Sjá einnig ítarlegri umfjöllun um sjófuglabyggðina Borgarfjörður–Mýrar–Löngufjörur.

Sjá einnig ítarlegri umfjöllun um votlendissvæðið Borgarfjörður–Mýrar–Löngufjörur.

Sjá einnig ítarlegri umfjöllun um fjöru- og grunnsævissvæðið Borgarfjörður–Mýrar–Löngufjörur.

Selir

Ógnir

Framræsla, búfjárbeit (einkum hrossa), skólpmengun, áætlanir um vindorkuver, vaxandi frístundabyggð og ferðamennska. Þættir sem taldir eru geta haft áhrif á fækkun sela eru veiðar, þar með taldar veiðar við laxveiðiár og hjáveiðar, og truflun.

Aðgerðir til verndar

Framræsla á svæðinu verði ekki meiri en orðið er, endurheimta votlendi þar sem landnýting leyfir, stilla beitarálagi í hóf. Takmarka frekari landfyllingar í fjöru og hreinsa frárennsli. Tryggja að frístundabyggð verði ekki reist á viðkvæmum svæðum og að vindorkuver skerði ekki búsvæði og farleiðir fugla. Brýnt er að tryggja vernd sela í látrum og nærliggjandi grunnsævi þar sem fæðuöflun fer fram.

Núverandi vernd

Kortasjá

Mýrar–Löngufjörur í kortasjá

Útgáfudagsetning

5. apríl 2018, uppfært 2. apríl 2019, 26. maí 2020, viðbótartillögur um seli gefnar út 3. desember 2020.