Útbreiðsla
Duggönd verpur í Norður-Ameríku, Evrópu og Asíu.
Stofn
Duggönd verpur allvíða um land og hefur íslenski varpstofninn verið gróflega metinn 3.000−5.000 pör (Umhverfisráðuneytið 1992). Stór hluti hans er við Mývatn og sáust þar lengi um 2.000 steggir að vori. Duggönd hefur fækkað mikið á Mývatni á síðustu árum og steggirnir aðeins verið 400−1.000 frá árinu 2010 (Náttúrurannsóknastöðin við Mývatn, óbirt gögn). Er farfugl að mestu en nokkur hundruð fugla hafa vetursetu á Suðvesturlandi (Náttúrufræðistofnun Íslands, vetrarfuglatalningar) og nokkrir tugir í Berufirði á Austfjörðum (Náttúrustofa Norðausturlands, óbirt gögn).
Válisti
EN (tegund í hættu)
Ísland |
Evrópuválisti |
Heimsválisti |
---|
EN |
VU |
LC |
Forsendur flokkunar
Kynslóðalengd (IUCN): 8,2 ár
Tímabil sem mat miðast við (3 kynslóðir): 1990–2015
Duggöndum hefur fækkað mikið við Mývatn sem hefur verið langmikilvægasta varpsvæði þeirra hér á landi (Náttúrurannsóknarstöðin við Mývatn). Eins hefur þeim fækkað á ýmsum vötnum á þessum slóðum (Yann Kolbeinsson o.fl. 2018). Fækkunin við Mývatn nemur 61% á viðmiðunarárunum (1990–2015) eða 3,79% á ári. Eins hefur duggöndum fækkað mikið á varptíma á völdum talningasvæðum á Innnesjum á síðustu árum (Jóhann Óli Hilmarsson og Ólafur Einarsson 2017). Í ljósi þessa, og þá einkum bágrar stöðu stofnsins við Mývatn, er duggönd flokkuð sem tegund í hættu (EN, A2ab).
Viðmið IUCN: A2ab
A2. Fækkun í stofni ≥50% á síðustu 10 árum eða síðustu þremur kynslóðum, hvort sem er lengra, þar sem fækkunin eða orsakir hennar hafa ekki stöðvast EÐA eru óþekktar EÐA eru óafturkræfar; byggt á athugun, mati, ályktun eða grun samkvæmt:
(a) beinni athugun,
(b) stofnvísitölu sem hæfir tegundinni.
Hættuflokkar Alþjóðanáttúruverndarsamtakanna (IUCN)
Viðmið IUCN um mat á válista (pdf)
Eldri válistar
Válisti 2000: Duggönd var ekki í hættu (LC).
Staða á heimsvísu
Duggönd hefur fækkað á vetrarstöðvum í Evrópu og er þar á válista sem tegund í nokkurri hættu (VU; BirdLife International 2015).
Verndun
Duggönd er friðuð samkvæmt lögum nr. 64/1994 um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum og villtum spendýrum.
Á takmörkuðum svæðum, þar sem andarvarp er mikið, skal veiðirétthafa heimilt að taka egg frá duggönd. Við slíka eggjatöku skulu ávallt skilin eftir minnst fjögur egg í hverju hreiðri. Eggin má hvorki bjóða til sölu, selja, kaupa, gefa né þiggja að gjöf.
Samkvæmt reglugerð 456/1994 er heimilt er að veiða duggönd frá 1. september til 15. mars.
Mikilvæg svæði
Mývatn er eina svæðið hér á landi sem hefur alþjóðlega þýðingu fyrir duggendur (sjá töflu).
IBA viðmið – IBA criteria:
A4 i: Evrópa = 3.650 fuglar/birds; 1.217 pör/pairs (Wetlands International 2016)
B1 i: N- og V-Evrópa = 2.150 fuglar/birds; 717 pör/pairs (Wetlands International 2016)
Töflur
Duggandarvarp á mikilvægum fuglasvæðum á Íslandi – Breeding Aythya marila in important bird areas in Iceland.
Svæði Area |
Svæðisnúmer Area code |
Árstími Season |
Fjöldi (pör) Number (pairs) |
Ár Year** |
% af íslenskum stofni % of Icelandic popul. |
Alþjóðlegt mikilvægi International importance |
---|
Arnarvatnsheiði1 |
VOT-N_1 |
B |
**61 |
2012 |
1,5 |
|
Skagi1 |
VOT-N_5 |
B |
**38 |
2012 |
1,0 |
|
Mývatn–Laxá2 |
VOT-N_11 |
B |
1.182 |
2006–2015 |
29,6 |
B1i, B2 |
Öxarfjörður3 |
VOT-N_12 |
B |
46 |
2016 |
1,2 |
|
Alls–Total |
|
|
1.327 |
|
33,2 |
|
1Náttúrufræðistofnun Íslands, óbirt gögn/unpubl. data 2Náttúrurannsóknastöðin við Mývatn, óbirt gögn/unpubl. data
3Náttúrustofa Norðausturlands, óbirt gögn/unpubl. data **Lágmarkstala/absolute minimum
|
English summary
The Aythya marila population in Iceland is roughly estimated 3,000‒5,000 pairs with approx. 30% breeding at Lake Mývatn, a designated IBA for this species.
Icelandic Red list 2018: Endangered (EN, A2ab), uplisted from Least concern (LC) in 2000.
Heimildir
Birdlife International 2015. European red list of birds. Luxembourg: Official publication of the European communities. http://datazone.birdlife.org/userfiles/file/Species/erlob/EuropeanRedListOfBirds_June2015.pdf [skoðað 20.10.2016].
Jóhann Óli Hilmarsson og Ólafur Einarsson 2017. Fuglar á helstu vötnum og mýrlendi í Garðabæ 2017 Talningar á Vífilsstaðavatni, Vatnsmýri, Urriðavatni, Bessastaðatjörn, Kasthúsatjörn og Breiðabólsstaðatjörn. Unnið fyrir umhverfisnefnd Garðabæjar.
Náttúrufræðistofnun Íslands. Vetrarfuglatalningar: niðurstöður (1952–2015, óbirt gögn, nema 1987–1989 og 2002–2015). http://www.ni.is/greinar/vetrarfuglatalningar-nidurstodur [skoðað 15.5.2016].
Umhverfisráðuneytið 1992. Iceland: national report to UNCED. Reykjavík: Umhverfisráðuneytið.
Wetlands International 2016. Waterbird Population Estimates. http://wpe.wetlands.org/search [skoðað 26. nóvember 2016].
Yann Kolbeinsson, Árni Einarsson, Arnþór Garðarsson, Aðalsteinn Örn Snæþórsson og Þorkell Lindberg Þórarinsson 2018. Ástand fuglastofna í Þingeyjarsýslum árið 2017. Náttúrustofa Norðausturlands og Náttúrurannsóknarstöðin við Mývatn. NNA-1802.
Höfundur
Kristinn Haukur Skarphéðinsson maí 2017, júní 2018, október 2018
Was the content helpful
Back to top